Του ΝΙΚΟΥ ΚΙΑΟΥ

-Γιατί; Γιατί; Γιατί; Περίμενα τόσον καιρό!

Ο γιος κλαίει το σκοτωμένο πατέρα πολιτικό εξόριστο. Πέρασαν 55 χρόνια. Αϊ-Στράτης, λόφος του Αϊ-Μηνά, πάνω από την περιοχή του άλλοτε στρατοπέδου

Ο άνδρας πεσμένος αγκαλιά στον πέτρινο σταυρό κλαίει πάνω στο μνήμα. Απόγευμα του Αυγούστου, πάνω στο λόφο με το γκρεμισμένο από το σεισμό του 1968 εκκλησάκι του Αϊ-Μηνά. Δίπλα το μνήμα-κενοτάφιο με κόκκαλα και μνήμες, ιστορία νεκρών πριν από 55 και 58 χρόνια.

Αϊ-Στράτης 2002. Ο Αϊ-Μηνάς εποπτεύει σ' όλο το χώρο όπου κάποτε ήταν το στρατόπεδο των εξορίστων, των πολιτικών κρατουμένων-εκτοπισμένων από την εποχή του εμφυλίου πολέμου έως το 1963, που καταργήθηκε το στρατόπεδο.

Ο ήλιος πέφτει το απομεσήμερο, στα τέλη του Αυγούστου. Η δύση στον Αγιο Ευστράτιο είναι ξεχωριστή ζωγραφιά! Κάτω από τον Αϊ-Μηνά κάποιες πέτρες και ένα μόνο κτίριο, που ήταν τότε το σανατόριο, μαρτυρούν ότι στην έκταση αυτή απλωνόταν το στρατόπεδο με τις χιλιάδες των εξορίστων. Από τα τέλη της δεκαετίας του 1920 έως το 1962 «φιλοξενήθηκαν» χιλιάδες εξόριστοι, αριστεροί, κομμουνιστές. Το ξερονήσι δέχθηκε τους πρώτους κατ' εφαρμογήν του ιδιώνυμου του Ελευθερίου Βενιζέλου. Οι τελευταίοι απολύθηκαν-απελευθερώθηκαν το 1963 επί Κων. Καραμανλή, μετά από αγώνες ετών για αμνηστία, για ομαλότητα, για ειρήνη.

Ο άντρας κλαίει στο μνήμα. Θρηνεί τον πατέρα του. Ο Δημήτρης Χουδελούδης από το Παλιούρι Διδυμοτείχου, εξόριστος για τα πολιτικά του φρονήματα, σκοτώθηκε από κεραυνό το 1947 σε ηλικία 38 ετών. Μαζί με τους συντρόφους του, Κωνσταντίνο Ματσάγκο, από το Παλιούρι επίσης, Σωτήρη Δεάδο από τη Ζώνη Ορεστιάδας και Αναστάσιο Δουμπάτζη, από τον Κριό Ορεστιάδας, προσπάθησαν να κρατήσουν το κεντρικό αγκωνάρι της σκηνής τους στη μεγάλη βροχή τότε. Το αστροπελέκι τους άφησε στον τόπο.

Ο γιος του Γιώργος Χουδελούδης ήταν το '47 13 χρόνων. Το 1948 οι αντάρτες τον πήραν μαζί τους, μαζί και το μεγαλύτερο αδερφό του για να τους βοηθήσουν. Τελικά μετά τη Βουλγαρία κατέληξε στη Δρέσδη, από όπου ήρθε τώρα, μετά από τόσα χρόνια, να προσκυνήσει τον τάφο του πατέρα του. Περίμενε τόσα χρόνια. Και θρηνεί «γιατί;», γιατί να σκοτωθεί ο πατέρας, γιατί να τον στείλουν εξορία, γιατί να ξενιτευθεί αυτός, γιατί να πεθάνουν τόσοι άνθρωποι.

-Κουράγιο, του λέει ο Αντώνης Ρακόπουλος.

Είναι παλιός εξόριστος, 84 χρόνων σήμερα. Τα τελευταία τρία χρόνια ζει στον Αϊ-Στράτη, όπου από το 1950 έως το 1960 ήταν εξόριστος. Ανέβηκε στο λόφο, στον Αϊ-Μηνά, για να δείξει σε ένα άλλο ζευγάρι τα μέρη. Είχαν ανεβεί όταν έφθασε μια γυναίκα ξένη που γύρευε να βρει έναν τάφο. Μιλούσε γερμανικά κι ο Αντώνης νόμισε ότι έψαχνε τον τάφο ενός Γερμανού, που είχε σκοτωθεί την εποχή της Κατοχής και τον είχαν θάψει εκεί πάνω. Κοίταξαν και βρήκαν την ταφόπλακα, που υπάρχει ακόμα. 1944 Walter... Haase Gefallen auf See (σκοτώθηκε στη θάλασσα), γράφει επάνω.

Δεν ήταν γι' αυτόν τον τάφο. Τον πεθερό της έψαχνε η Μπριγκίτε. Και κοιτούσε ανήσυχη πότε θα ανεβεί ο άντρας της, ο Γιώργος Χουδελούδης.

Ανέβηκε με κόπο. Εχει άσθμα. Και έκλαιγαν μαζί για τον πατέρα και τον άγνωστο πεθερό. Τους υποδέχθηκαν με αγάπη και συντροφικότητα οι τρεις.

-Κουράγιο. Το έκανες, ήρθες, επανέλαβε ο Αντώνης.

-Τραγουδούσε, τραγουδούσε πολύ ωραία και τον καμαρώνανε όλοι, είπε μέσα στα αναφιλητά του ο Γιώργος για τον πατέρα του. Κάποιος τον πρόδωσε, τον έπιασαν. Ηταν σακάτης στο ένα χέρι αλλά δούλευε.

-Εδώ μας κυνήγησαν κατά το χειρότερο τρόπο αντί να πουν μπράβο που πολεμήσαμε τον κατακτητή, του απάντησε ο Αντώνης.

Με τον αδελφό του ο Γιώργος μαζί με χιλιάδες παιδιά έφυγαν με τους αντάρτες το 1948. Μέσω Βουλγαρίας έφθασαν κάποτε στην Ανατολική Γερμανία. Πήγαν στην Ερφούρτη, όπου σπούδασε και έμαθε εργοδηγός. Το 1955 πήγε στο Πολυτεχνείο στη Δρέσδη και έγινε μηχανικός. Από τότε μένει στη Δρέσδη. Παντρεύτηκαν με την Μπριγκίτε και έκαναν δύο παιδιά, την Αλίκη και τον Ανδρέα. Σήμερα έχουν δύο εγγόνια.

Η μάνα του έμεινε πίσω, στον Εβρο. Πέθανε το 1998. Είχε κάνει ενέργειες να πάει στην Ανατολική Γερμανία αλλά δεν την άφηναν. Τελικά μετά τη δικτατορία το 1977 πήγε η μάνα στη Γερμανία και είδε τα παιδιά της μετά από 30 χρόνια.

Ο Γιώργος ορκίσθηκε, έκανε τάμα να επισκεφθεί τον πατέρα του, τον τάφο του πατέρα του. Μετά από 55 χρόνια μπόρεσε να το εκπληρώσει.

Εκλαψε.

Μαζί του το ζευγάρι άναψε το καντήλι που είναι δίπλα, στα χαλάσματα του Αϊ-Μηνά. Ο άντρας, στα 59, πήγε στον Αϊ-Στράτη, όπου είχε κάνει ο πατέρας του εξόριστος. Τον είχε επισκεφθεί το 1953, σε ηλικία 10 ετών, με τη μάνα του που μόλις μισό χρόνο πριν είχε βγει από τη φυλακή, όπου είχε κάνει επτά χρόνια πολιτικός κρατούμενος. Τότε, το 1953 στα 10 του χρόνια, όταν είχαν φτάσει η μάνα του του έδειξε έναν άντρα και του είχε πει: Αυτός είναι ο πατέρας σου.

Ξαναπήγε μόνος το 1955 και έμεινε με τον πατέρα του στο στρατόπεδο.

Ο πατέρας του ήταν στην Εθνική Αντίσταση. Πιάστηκε το 1946. Εκανε φυλακή, εξορία στη Φολέγανδρο, στο κολαστήριο της Μακρονήσου και μετά στον Αϊ-Στράτη ώς το 1956. Η μάνα του από το 1946 έως το 1952 ήταν στη φυλακή. Το 1967, με τη δικτατορία της 21ης Απριλίου, οι γονείς συνελήφθησαν πάλι. Γυάρο, Παρθένι, ο πατέρας, Γυάρο, Ωρωπό, Αλικαρνασσό, η μάνα. Στη δικτατορία γνώρισε κι ο ίδιος φυλακές και εξορία.

Η γυναίκα, μικρότερη, είχε τον πατέρα της στην Ικαρία το 1947-1949 και το 1967 στη Γυάρο και στο Παρθένι. Η ίδια ήταν στη Γερμανία ώς το 1973.

Πέντε άνθρωποι αντάμωσαν ψηλά στον Αϊ-Μηνά. Κουβαλούσαν ολόκληρη την ιστορία της νεότερης Ελλάδας.

Εδωσαν ραντεβού για το βράδυ στο χωριό του Αϊ-Στράτη, που μετά το σεισμό του 1968 δεν θυμίζει καν τον πριν οικισμό.

Βρέθηκαν το βράδυ στην, ας την πούμε, ταβέρνα, τη μία από τις δύο. Μαζί τους στην παρέα δύο ζευγάρια παραθεριστών από τη Θάσο και την Αθήνα κι ένα ζευγάρι νέων. Ιδιοκτήτης της ταβέρνας παλιός χωροφύλακας στον Αϊ-Στράτη, όχι τον καιρό που ήταν οι εξόριστοι, αργότερα, αλλά χωροφύλακας, που έλεγε τη δικτατορία «επανάσταση».

Το ζευγάρι από τη Δρέσδη σιγά σιγά χαλάρωσε. Γεύτηκαν για πρώτη φορά χταπόδι και αστακό. Η παρέα τραγούδησε, χόρεψε, γλέντησε. Λύθηκαν, ξέδωσαν. Και η Μπριγκίτε ευχαρίστησε, μέσα σε σιγή, την παρέα για την ευτυχή, τη χαρούμενη κατάληξη που είχε μια τόσο δύσκολη και ξεχωριστή ημέρα.