Ικαρία - Ανένταχτη και μοναδική

Τύπος » Αφιερώματα στην Ικαρία - 31/08/2001

Μοιάζει να την σχημάτισε ο άνεμος ή ακόμα καλύτερα σαν μια φτερούγα που ξεκόλλησε από το σώμα του Ίκαρου

Ποτέ δεν φτάνεις στην Ικαρία ανυποψίαστος, ποτέ δεν επιλέγεις να πας εκεί επειδή στο προτείνει κάποιο τουριστικό γραφείο, ποτέ δεν ξέρεις πώς θα σου βγει. Θα αγαπήσεις το μέρος ή θα φύγεις τρέχοντας με το επόμενο βαπόρι-αεροπλάνο; Όλα μέσα στο παιχνίδι είναι, αλλά ποτέ δεν θα μπορούσες στην Ικαρία να παίξεις τον ρόλο του τουρίστα. Ή θα ανακαλύψεις τη μαγευτική αγκαλιά των κατοίκων της ή θα τυραννιέσαι μονάχος. Δεν θα σου φτάνει η ομορφιά του τοπίου, θα εκνευρίζεσαι που δεν σου παρέχονται τα στοιχειώδη, όπως για παράδειγμα ταμπέλες (!), θα περνάς απαρατήρητος, δεν θα βρίσκεις ανάπαυση πουθενά, θα νομίζεις ότι είσαι στο νησί των τρελών. Και όταν με το καλό γυρίσεις θα λες ψεύτικες ιστορίες και αλίμονο σε όποιον σε πιστέψει... Δεν είναι έτσι η Ικαρία. Θέλει απλά παραπάνω προσπάθεια και υπομονή μέχρι να σου δώσουν το κλειδί για να ανοίξεις την πρώτη «πόρτα». Στην περίπτωσή μου ήταν ένας ταξιτζής που με πήγε από τον ¶γιο Κήρυκο στον Εύδηλο και ένα τηλεφώνημα σε μια φίλη Ικαριώτισσα. Τα υπόλοιπα ήρθαν μόνα τους.

Ετούτο το νησί μοιάζει να το σχημάτισε ο άνεμος ή ακόμα καλύτερα σαν μια φτερούγα που ξεκόλλησε από το σώμα του Ίκαρου. Ο πανάρχαιος μύθος μιλά για τον Δαίδαλο και τον γιο του Ίκαρο που ήταν στην Κρήτη, στην αυλή του βασιλιά Μίνωα. Βοήθησαν τη βασίλισσα Πασιφάη να τα «βρεί» με έναν ταύρο (έτσι γεννήθηκε ο Μινώταυρος), ο Μίνωας τους έβαλε φυλακή, αλλά βρήκαν τρόπο να δραπετεύσουν, πετώντας στον ουρανό, αφού κόλλησαν με κερί φτερά στο σώμα τους. Πάνω από την Ιχθυόεσσα (έτσι λεγόταν το νησί, γιατί εθεωρείτο ­ και είναι ακόμα ­ φοβερός ψαρότοπος) ο Ίκαρος το παράκανε πετώντας πολύ κοντά στον Ήλιο. Το κερί έλιωσε, τα φτερά του ξεκόλλησαν και τότε έπεσε στη θάλασσα. Το νησί ονομάστηκε Ικαρία και το άψυχο σώμα του Ίκαρου το έθαψε ο ίδιος ο Ηρακλής.

Ετούτος ο μύθος φαίνεται να απασχολεί μονάχα τους ονειροπόλους στο νησί. Όλοι οι υπόλοιποι κοιτούν τη δουλειά τους και μοιάζουν να μην ενδιαφέρονται για ό,τι συμβαίνει γύρω τους. Συμπεριφέρονται σαν να είναι σε έναν δικό τους κόσμο, είναι απότομοι στη συμπεριφορά τους και εμφανίζονται ατίθασοι, ανυπότακτοι, αντιδραστικοί. Όλα αυτά όμως βρίσκονται στην επιφάνεια... Κατά βάθος είναι εξαιρετικά φιλόξενοι, αυθεντικοί, φιλότιμοι, ανοιχτόμυαλοι, πανέξυπνοι, αλλά και πολύ πονεμένοι. Αν σας είχαν συμπεριφερθεί όπως τους συμπεριφέρθηκαν, μάλλον θα είχατε χειρότερες αντιδράσεις.

Να γυρίσουμε τον χρόνο μερικούς αιώνες πίσω και να πάμε στην εποχή της «αφάνειας», τότε που οι Ικαριώτες έμειναν μονάχοι (αποχώρησαν οι Γενοβέζοι) και για τον φόβο τον πειρατών κρύφτηκαν στα πιο αφιλόξενα και «αόρατα» κομμάτια του νησιού. Σε ολόκληρο τον 16ο αιώνα και μεγάλο μέρος του 17ου η Ικαρία έμοιαζε με ακατοίκητο νησί. Τα σπίτια κρυμμένα κάτω από βράχους και περικυκλωμένα από τοίχους, κατασκευάζονταν δίχως παράθυρα και δίχως καμινάδες. Οι κατατρεγμένοι, οι φυγάδες, ακόμα και οι μετανοημένοι πειρατές έβρισκαν εδώ καταφύγιο.

Από αυτήν τη σημαντική για το νησί και τους κατοίκους του ιστορική περίοδο να περάσουμε σε εκείνη την μετά τον εμφύλιο πόλεμο (1946-1949). Στην απομονωμένη και μακρινή Ικαρία φτάνουν οι χωροφύλακες και την «καταλαμβάνουν». Όπως οι Βυζαντινοί αυτοκράτορες, έτσι και οι σύγχρονοι κατ' ευφημισμόν ευπατρίδες χρησιμοποιούν το νησί σαν τόπο εξορίας. Οι Ικαριώτες αγκαλιάζουν φιλόξενα τους πολιτικούς εξόριστους και «χαρακτηρίζονται». Αυτή η οργή των ντόπιων ενάντια σε κάθε μορφής εξουσία παραμένει από τότε και δεν είναι εύκολο να ξεχαστεί. Και πώς να ξεχαστεί δηλαδή, αφού νιώθουν και είναι παρατημένοι, ενώ σε δεκάδες χιλιάδες μετριούνται οι ξενιτεμένοι. Ό,τι υπάρχει στο νησί το έχουν φτιάξει μονάχοι τους. Κάνουν πανηγύρι και μαζεύουν χρήματα για να φτιάξουν π.χ. ένα δρόμο. Το 1993 κάηκε το νησί μαζί με 14 ψυχές και πάλι τους παράτησαν στην τύχη τους. Σήμερα οι τοπικοί «άρχοντες» ούτε ταμπέλες έξω από τα χωριά δεν είναι άξιοι να βάλουν, παρά κοροϊδεύουν για πολλοστή φορά τους κατοίκους με ανούσιες υποσχέσεις, γιορτές και πανηγύρια.

Σαν τουρίστας στην Ικαρία πρέπει να βρεις όλες τις δικαιολογίες για τους κατοίκους αλλά και το νησί, που θα μπορούσε να είναι ένας αληθινός παράδεισος. Είναι τόσο πλούσιο σε εικόνες αυτό το κομμάτι του ανατολικού Αιγαίου που εντυπωσιάζεσαι. Θέλεις βουνό, θέλεις θάλασσα, θέλεις λίμνες, ποτάμια, θέλεις αγριάδα και ξεραΐλα, θέλεις δροσερές πηγές και πλατάνια, θέλεις παραθαλάσσιους οικισμούς για ηρεμία και απομόνωση, θέλεις νυχτερινή ζωή και ένταση, θέλεις ανένταχτους γιδοβοσκούς, θέλεις ηλιοκαμένους ψαράδες, θέλεις θερμά ιαματικά λουτρά, θέλεις μονοπάτια για περπάτημα ή αναρρίχηση;Ό,τι θέλεις το έχει η Ικαρία. Μόνο που το έχει με τον δικό της τρόπο, τον ατίθασο, τον πρωτόγονο, αλλά και τον ανεπιτήδευτο. Δεν θα σου «κάνουν τα γλυκά μάτια», ούτε η Ικαρία ούτε οι Ικαριώτες. Θα πρέπει να προσπαθήσεις για να δεις την «Κόρη του Γιαλού» και το «Αθάνατο νερό» στον Ξυλοσούρτη. Πρέπει να ταλαιπωρηθείς για να φτάσεις στο Καρκινάγρι και τον Μαγγανίτη. Πρέπει να αναζητήσεις το Δράκανο και την Αρχαία Οινόη. Πρέπει να αγνοήσεις το σκηνικό παρακμής για να κάνεις ένα τονωτικό μπάνιο στα Θέρμα. Πρέπει να παραβλέψεις το φολκλόρ της νυχτερινής λειτουργίας των καταστημάτων στις Ράχες για να δεις από κοντά τα «σπιτοκαθίσματα» και να κάνεις τον περιπατητικό γύρο του χωριού, που τόσα πολλά έχει να σου μάθει. Πρέπει να βρεις τους λόγους για να φτάσεις στον Μάραθο ή το Φραντάτο. Δεκάδες ακόμα είναι τα «πρέπει» και ο κατάλογος μοιάζει ατελείωτος. Αν θέλετε όμως τη γνώμη μου, τότε πρέπει οπωσδήποτε να πάτε στην Ικαρία!

«ΣΕΫΧΕΛΛΕΣ»

Την ονομασία την έδωσαν οι σύγχρονοι Ικαριώτες για το απίστευτο χρώμα των νερών τής κατά τα άλλα «τεχνητής» παραλίας. Δημιουργήθηκε όταν άνοιξαν τρύπα στο βουνό για να φτάσει ο δρόμος στο χωριό Μαγγανίτης και είναι «αόρατη». Χρειάζεται να κατέβεις μια κακοτράχαλη και άνυδρη ρεματιά, οπότε εμφανίζεται στα αριστερά, αφήνοντάς σε με το στόμα ανοιχτό. Εξαιρετική και το ίδιο απίστευτη είναι και η παραλία Νας από την άλλη πλευρά του νησιού. Στην Νας ­ όπως και σε πολλές άλλες ­ καταλήγει ποτάμι, το οποίο τους καλοκαιρινούς μήνες είναι γεμάτο ελεύθερους κατασκηνωτές, ενώ πάνω από την παραλία υπάρχουν τα ερείπια του ξακουστού αρχαίου ιερού της Ταυροπόλου Αρτέμιδος (το ότι δεν έχει σκηνές ακόμα επάνω του οφείλεται μάλλον σε τυχαίο γεγονός και όχι στην ανύπαρκτη φύλαξη!). Οι μεγαλύτερες και πλέον οργανωμένες παραλίες του νησιού βρίσκονται στο Γιαλισκάρι και τον Αρμενιστή, αλλά θα πρέπει να γνωρίζουν όλοι ότι τα θαλάσσια ρεύματα είναι πολύ δυνατά σ' αυτό το κομμάτι της ακτογραμμής.

ΔΡΑΚΑΝΟ

Τρεις αρχαίες πόλεις είχε η Ικαρία. Η παλαιότερη και σημαντικότερη ήταν η Οινόη και ό,τι έχει απομείνει κείτεται παρατημένο και διαλυμένο στο χωριό Κάμπος. Η άλλη ήταν οι Θέρμες που βυθίστηκε (λίγο ανατολικότερα από τη σημερινή μικρή λουτρόπολη) και η τρίτη κατά σειρά το Δράκανο, που πήρε το όνομά της από ομώνυμο βουνό και ακρωτήρι. Από αυτή την πόλη σώζεται μεταξύ άλλων και ένα εντυπωσιακό κτίσμα του 5ου αιώνα π.Χ. Ένας φοβερός πύργος που είχε ύψος γύρω στα 10 μέτρα και χρησίμευε κυρίως σαν παρατηρητήριο. Βρίσκεται σε μικρή απόσταση από το παραθαλάσσιο χωριό Φάρος και όσοι έρχονται στην Ικαρία με αεροπλάνο είναι εύκολο να τον δουν, αφού από επάνω του κάνει στροφή το αεροπλάνο για να προσγειωθεί. Τα σημερινά του χάλια δεν οφείλονται μονάχα στην εγκατάλειψη, αλλά και στον Έλληνα ναύαρχο Σαχτούρη, που στα 1826 δοκίμασε τα κανόνια των πλοίων επάνω του! Σημαντικό σημάδι στον χάρτη της Ικαρίας, περισσότερο γι' αυτά που νιώθεις και βλέπεις όταν βρεθείς δίπλα του.

ΔΙΑΔΡΟΜΗ

Ένα από τα σημαντικά πλεονεκτήματα του νησιού είναι ότι διαθέτει αεροδρόμιο και η Ολυμπιακή πραγματοποιεί 1 πτήση την ημέρα από και προς την Ικαρία. Αν όμως υπολογίσει κανείς ότι η Ικαρία απέχει 143 ναυτικά μίλια από τον Πειραιά, καταλαβαίνει ότι χρειάζεται αρκετό χρόνο για να φτάσει σε ένα από τα δύο λιμάνια της. Βέβαια τα σύγχρονα ταχύπλοα κάνουν περίπου 4,5 ώρες, ενώ τα πλοία της γραμμής πάνω από 8. Με πλοίο λοιπόν θα φτάσετε είτε στον ¶γιο Κήρυκο είτε στον Εύδηλο, αλλά θα πρέπει να έχετε υπόψη σας ότι μεταξύ τους απέχουν 40 χιλιόμετρα και ότι τα δύο λιμάνια μαζί με την περιοχή των Ραχών σηματοδοτούν τρία διαφορετικά μεταξύ τους κέντρα του νησιού. Οι αποστάσεις που καλείστε να καλύψετε μέσα στο νησί δεν είναι διόλου ευκαταφρόνητες και σίγουρα χρειάζεστε μεταφορικό μέσον. Πολλοί είναι επίσης και οι χωματόδρομοι που οδηγούν σε όμορφα σημεία του νησιού, αλλά στην πλειονότητά τους είναι βατοί για κάθε αυτοκίνητο (με προσοχή βέβαια, να μην το διαλύσετε!) Αν σκοπεύετε να νοικιάσετε αυτοκίνητο και μάλιστα τζιπάκι, καλύτερα να το δείτε πρώτα και μετά να το κλείσετε. Τα περισσότερα κανονικά δεν θα έπρεπε να κυκλοφορούν καθόλου... αλλά τα νοικιάζουν σε αδαείς τουρίστες που κινδυνεύουν είτε να μείνουν στη μέση του τίποτα είτε να πάθουν ατύχημα! Θα πρέπει απαραίτητα να προμηθευθείτε έναν καλό χάρτη του νησιού γιατί οι ταμπέλες σπανίζουν και προτείνω ανεπιφύλακτα την έκδοση «Νέας Ικαρίας». Το αεροδρόμιο απέχει 10 χιλιόμετρα από τον ¶γιο Κήρυκο και 50 από τον Εύδηλο. Οι κυριότερες χιλιομετρικές αποστάσεις από τον Εύδηλο που είναι στο κέντρο της τουριστικά αξιοποιημένης πλευράς του νησιού έχουν ως εξής: Ράχες 20, Μαγγανίτης 20, Καραβόσταμο 8, ¶γιος Κήρυκος 40, Φραντάτο 12. Από το κολπάκι της Νας μέχρι το «εξωτικό» Καρκινάγρι ο χωματόδρομος έχει μήκος 24 χιλιόμετρα. Αν φτάσετε μέχρι εκεί επίσης συγκλονιστική είναι η ορεινή επιστροφή μέσω του φράγματος και της τεχνητής λίμνης στο Πέζι.

ΔΙΑΜΟΝΗ

Οι περισσότεροι από αυτούς που επισκέπτονται την Ικαρία προτιμούν τη βόρεια πλευρά, από τον Εύδηλο μέχρι τον Αρμενιστή και τη Νας, όπου βρίσκονται και οι μεγαλύτερες ξενοδοχειακές μονάδες. Προσωπικά έμεινα απόλυτα ικανοποιημένος στο συγκρότημα δωματίων στη Μεσσακτή (Messakti Village 0275- 71331), για τούτο και το ξεχωρίζω από τα υπόλοιπα που αναφέρονται ενδεικτικά:

Κάστρο (¶γιος Κήρυκος) 0275- 23480

Μαρίνα (Θέρμα) 0275- 22188

Αθέρας (Εύδηλος) 0275-31434

Cavos Bay (Αρμενιστής) 0275-71381

Ikaros Star (Γιαλισκάρι) 0275- 71266

Ράχες (Χριστός Ραχών) 0275-41269

Μ. Σαμοδάκης (Ενοικ. Δωμάτια-Καρκινάγρι) 0275-91217

ΦΑΓΗΤΟ

Σε καμία περίπτωση δεν σκοπεύω να ανακατευτώ σε θέματα που αφορούν τη συνάδελφο Νταϊάνα Κόχυλα, που είναι Ικαριώτισσα, αλλά το μαύρο κρασί από Φωκιανό αμπέλι είναι κάτι παραπάνω από εξαιρετικό. Φυσικά και θα εκθειάσω το μέλι, τα βερίκοκα όταν υπάρχουν, τα ντόπια κρέατα, αλλά και τα πεντανόστιμα τυροκομικά προϊόντα. Δεν θα παραλείψω φυσικά το ψωμί και τα παξιμάδια από τον φούρνο με ξύλα του Κόλλια στις Ράχες.

Ως τουρίστες στην Ικαρία θα φάτε εξαιρετικά... Εάν έχετε πρόσβαση όμως σε ικαριώτικο σπιτικό φαγητό, θα φάτε δύο φορές καλύτερα! Μπορεί το κοκκινιστό κατσικάκι να είναι νοστιμότατο, όμως στα χέρια μιας Ικαριώτισσας γίνεται «λουκούμι».

Για εξαιρετικό ψάρι και κακαβιά θα πάτε στην ταβέρνα του Κελάρη στο Γιαλισκάρι, ενώ στον ίδιο οικισμό και πάνω στον δρόμο βρίσκεται και η πολύ καλή ταβέρνα του Μαρίνου, που έχει και μαγειρευτά. Στον Αρμενιστή για μαγειρευτά και της ώρας προτιμήστε το «Συμπόσιο», ενώ καλό φαγητό και όμορφο μπαλκόνι έχει το «Δελφίνι». Στις Ράχες τα καλύτερα μαγειρευτά τα έχει ο Τριαντάφυλλος, ενώ συμπαθητικές ταβέρνες, που κυρίως εξυπηρετούν τους ελεύθερους κατασκηνωτές, έχει στη Νας. Στον ¶γιο Κήρυκο πολύ καθαρή ταβέρνα με καλό φαγητό είναι η «Κληματαριά». Για τις μεγάλες μερίδες και για την ποιότητα των όσων προσφέρει φημίζεται η πιτσαρία «Φιλότι» (¶γιος Κήρυκος). Αν θέλετε να πιείτε νερό (στο οποίο αποδίδεται και η «τρέλα» των Ικαριωτών!) προτιμήστε είτε την πηγή του Χαλικά στο Καραβόσταμο είτε το «Αθανάτο νερό» στα βράχια του Ξυλοσούρτη!.

ΧΡΗΣΙΜΑ ΤΗΛΕΦΩΝΑ

(Κωδικός Ικαρίας 0275)

Δήμος Αγίου Κήρυκου 22202

Δήμος Εύδηλου 31457

Δήμος Ραχών 41216

Νοσοκομείο (¶γιος Κήρυκος) 22330

Αστυνομία Αγίου Κήρυκου 22222

Αστυνομία Εύδηλου 31222

Αστυνομία Ραχών 41222

Λιμεναρχείο Αγίου Κήρυκου 22207

Λιμεναρχείο Εύδηλου 31007

Αεροδρόμιο 32216

Τα Νέα