«Θέλω να ακούσετε τις μέλισσες όταν βόσκουν»!

Για τα ικαριώτικα δεδομένα ήταν πρωί, πολύ πρωί, γύρω στις 8 η ώρα. «Θέλω να ακούσετε τις μέλισσες όταν βόσκουν. Είναι συγκλονιστικό. Και να μυρίσετε τα δάση πρωί-πρωί...»

Η Λίζα Καρούτσου πέρασε να μας πάρει με το φορτηγάκι της, ένα άσπρο, ανεμοδαρμένο 4Χ4, το συνηθισμένο όχημα για όσους σκαρφαλώνουν τους βουνίσιους χωματόδρομους για δουλειές και όχι για κυριλέ Σαββατοκύριακα.

Η κ. Καρούτσου είναι η μόνη γυναίκα μελισσοκόμος στην Ικαρία, και από τις ελάχιστες στην Ελλάδα. Ανακάλυψε την «κλίση» της τυχαία, καθώς καθόταν στο μαγαζί του Γιώργου Στενού, ενός από τους πιο έμπειρους μελισσοκόμους στο νησί, όπου είδε ένα πολύ μυστήριο κουτάκι. Ήταν αυτό με το οποίο μεταφέρουν τη βασίλισσα. «Μαγεύτηκα. Κάτι με τσίμπησε!».

Ο Αύγουστος είναι η εποχή της συγκομιδής μελιού. Εκείνο το πρωί ξεκινήσαμε για το Πέζι, το οροπέδιο γύρω στα 7 χιλιόμετρα πάνω από τον Χριστό στις Ράχες, όπου είχε τα μελίσσια της. Το βουητό των μελισσών ακουγόταν παντού, σαν μια σιγανή σειρήνα. Πεύκα: το νέκταρ τους η πιο συνηθισμένη τροφή για τις μέλισσες στην Ελλάδα. Στρίψαμε αριστερά στον χωματόδρόμο προς τους Αγίους Αποστόλους. Μέσα στο δάσος ήταν τοποθετημένες οι κυψέλες, τις οποίες ο κάθε μελισσοκόμος βάφει με το δικό του χρώμα για να τις ξεχωρίζει. Οι δικές της ήταν τοποθετημένες σε μία διάταξη χαλαρού κύκλου. Όλες οι κυψέλες είχαν την πόρτα τους προσανατολισμένη νοτιοανατολικά για να τις βλέπει ο ήλιος «σωστά» και για να μην τις πιάνει ο καιρός. Παλιά στο νησί τα μελίσσια ήταν μόνιμα μέσα στα «χαστριά», όπως τα λένε εδώ, δηλαδή μακρόστενα πήλινα δοχεία τα οποία ήταν τοποθετημένα σταθερά μέσα σε τοίχους.

Ήμασταν ήδη ντυμένοι με τα απαραίτητα της συγκομιδής: χοντρό παντελόνι, κάλτσες και μακρυμάνικα. Για να μη μας τσιμπήσουν οι μέλισσες, φορέσαμε κι αυτή τη μυστήρια κουκούλα με τη σήτα μπροστά που μοιάζει μεταξύ στολής των αστροναυτών και πανοπλίας των ιπποτών. «Θέλει προσοχή και ήρεμες, όχι απότομες, κινήσεις», μας έλεγε η Λίζα.

Πριν καν ξεκινήσει, γέμισε το καπνιστήρι της με πευκοζήγανα, το άναψε και με τον πυκνό σαν ομίχλη καπνό μάς «κάπνισε» για να μη μας αρπάξουν οι μέλισσες.

Η Λίζα ξεκίνησε τη δουλειά της: Πλησίασε το πρώτο μελίσσι, το κάπνισε για να διώχνει τις μέλισσες και αμέσως μετά άνοιξε το καπάκι του. «Όταν ανοίγεις ένα μελίσσι ακόμα και ο θόρυβος έχει σημασία. Καταλαβαίνεις εάν έχει "μάνα" ή όχι. Όταν έχει, ο θόρυβος είναι αρμονικός. Όταν δεν έχει, είναι πιο οξύς. Καταλαβαίνεις από τον θόρυβο ακόμα εάν έχει αρρώστια».

Τα τελάρα με τις κηρήθρες είναι στη σειρά μέσα στο μελίσσι. Τα βγάζει ένα-ένα και τα τινάζει από τις μέλισσες. Και πάλι με ελεγχόμενες κινήσεις για να μην τις εξαγριώσει. «Κάθε μελίσσι έχει από 10.000 έως 70.000 μέλισσες», λέει καθώς αντικαθιστά τα γεμάτα τελάρα με κενά. Ξαφνικά άρπαξε μια τεράστια σφήκα. «Βλέπεις τι κάνουν - την εγκλωβίζουν και την απομονώνουν για να τη διώξουν. Πάει να τις φάει».

Η κάθε κηρήθρα είναι ένας ολόκληρος κόσμος, ένα γεωμετρικό θαύμα φτιαγμένο με απόλυτη ακρίβεια. «Όταν πλάθουν το κερί θέλει 35 βαθμούς θερμοκρασία και για να γεμίσουν όλο το τελάρο θέλει 2-3 μέρες. Ποτέ δεν βγάζεις όλο το μέλι. Βγάζεις από τις άκρες το περίσσιο. Το ώριμο μέλι είναι το στραγγισμένο», λέει, δείχνοντας μια μεμβράνη η οποία σκεπάζει την κηρήθρα από 'δω και από 'κει. «Γονίζουν στο κέντρο και μελώνουν στην άκρη. Αυτό το κόκκινο στη μέση είναι γόνος».

Σε λίγο, αφού έχει τινάξει πολλές κηρήθρες στο μελίσσι, οι μέλισσες άρχισαν να γυρίζουν στο μελίσσι τους, μπαίνοντας σαν στρατιώτες στη σειρά από ένα μικρό άνοιγμα μπροστά. «Μυρίζουν τη βασίλισσά τους».

Κατά τη διάρκεια της συγκομιδής, προφταίνει να καθαρίζει καμιά τριανταριά κηρήθρες την ημέρα. Τις πάει στο εργαστήρι όπου βγάζει το μέλι σ' ένα ειδικό φυγόκεντρο μηχάνημα. Τρεις ώρες είμαστε στο Πέζι στα μελίσσια της Λίζας. Καθώς μας συνόδευε στο αυτοκίνητο μάς έδωσε να δοκιμάσουμε φρέσκο μέλι κατευθείαν από την κηρήθρα. Το μασούσαμε, μια ωραία φυσιολογική τσίχλα, και ρουφάγαμε το πεντανόστιμο μέλι συγχρόνως. Γύρω-γύρω το βουητό είχε χαμηλώσει. Πλησίαζε 11 η ώρα. «Θα σας κατεβάσω τώρα γιατί θέλω να ξαναγυρίσω. Όπως οι μέλισσες, έτσι και οι μελισσοκόμοι ποτέ δεν σταματάνε τη δουλειά τους».

Το χρώμα, το άρωμα, η γεύση

Το μέλι παίρνει το ιδιαίτερο χρώμα, το άρωμα και τη γεύση του από πολλούς παράγοντες. Το χρώμα για παράδειγμα είναι ένδειξη της προέλευσης του μελιού. Τα σκοτεινόχρωμο μέλι, όπως αυτό από πεύκο, είναι πλούσιο σε κάλιο, μαγνήσιο, φώσφορο, σίδηρο, νάτριο κ.λπ. Το ανοιχτόχρωμο μέλι έχει συνήθως καλύτερο άρωμα και γεύση. Το άρωμα και η γεύση του μελιού όμως προέρχονται από την τροφή της μέλισσας, η οποία αλλάζει με την εποχή.

Τα βασικά είδη μελιού είναι:

Θυμαρίσιο μέλι. Πολλοί το θεωρούν το καλύτερο. Έχει έντονη γεύση και άρωμα και λαμπερό ανοιχτό χρώμα. Έχει αντοχή - κρυσταλλώνει σε διάστημα 6-18 μηνών από την παραγωγή του.

Μέλι πορτοκαλιάς. Έχει πολύ ωραίο άρωμα και γεύση αλλά είναι ευαίσθητο. Κρυσταλλώνει μέσα σε λίγους μήνες, αλλάζοντας χρώμα, από ανοιχτό μέχρι άσπρο.

Ρικόμελο. Λένε ότι είναι το πιο υγιεινό μέλι. Έχει σκούρο χρώμα το οποίο αλλάζει σε κοκκινωπό καθώς κρυσταλλώνει. Κρυσταλλώνει γρήγορα, μέσα σε 1-3 μήνες.

Μέλι καστανιάς. Πικρίζει λίγο και έχει έντονη γεύση και άρωμα. Κρυσταλλώνει αργά, μέσα σε 1-2 χρόνια.

Πευκόμελο. Είναι σίγουρα το πιο συνηθισμένο μέλι στην Ελλάδα. Περίπου το 65% της συνολικής παραγωγής μελιού είναι πευκόμελο. Δεν είναι ιδιαίτερα γλυκό και είναι από τις κατηγορίες μελιού που δεν κρυσταλλώνουν.

Ελάτης. Έχει έντονη γεύση και θεωρείται από τα καλύτερα. Δεν κρυσταλλώνει σχεδόν ποτέ.

Χρήσιμες συμβουλές

Εάν κρυσταλλώσει: Πρόκειται για φυσικό φαινόμενο που δεν έχει να κάνει με την ποιότητα του μελιού. Για να το ρευστοποιήσετε, βάλτε το μέλι σε μπεν μαρί. Θα επανέλθει γρήγορα.

Το ελληνικό μέλι είναι από τα λιγότερο επεξεργασμένα στον κόσμο και γι' αυτό θεωρείται από τα καλύτερα.

Το μέλι περιέχει πάνω από 180 φυσικές ουσίες, τις οποίες η επιστήμη δεν έχει καταφέρει ακόμη να συνθέσει σε εργαστήρια, ενώ έχει και αντιμικροβιακή δράση.

Είναι τονωτικό, αυξάνει τον ρυθμό της λειτουργίας της καρδιάς, βοηθάει στην χώνευση και στα προβλήματα του στομάχου, όπως το έλκος.

Σουπιά Ψητή με Πορτοκάλι και Μέλι

Για 4-6 μερίδες

* 1 κιλό σουπιές καθαρισμένες

* Χυμό από 1 πορτοκάλι

* 75 ml ελαιόλαδο

* 1 κτ σούπας θυμαρίσιο μέλι

* 2 κτ γλυκού μουστάρδα Ντιζόν

* ½ κούπα άνηθο

* 2 κτ γλυκού σάλτσα σόγιας

* 2 κτ σούπας ελαιόλαδο

1. Καθαρίζετε και κόβετε τη σουπιά σε λωρίδες.

2. Ανακατεύετε τον χυμό, το λάδι, το μέλι, τον άνηθο και τη σάλτσα σόγιας σε ένα μπολ και εκεί μέσα μαρινάρετε τη σουπιά, σκεπασμένη στο ψυγείο για τουλάχιστον 6 ώρες.

3. Σε ένα μεγάλο αντικολλητικό τηγάνι ζεσταίνετε το λάδι και σοτάρετε τη σουπιά για 8-10 λεπτά ή μέχρι να πήξει η σάλτσα. Σερβίρετε.

Αρνίσιο Μπουτάκι Μαγειρεμένο με Μέλι, Σαφράν, Μπράντι και Κρασί (ισπαν.)

Για 6-8 μερίδες

* 4 κτ σούπας ελαιόλαδο

* 2 ½ κιλά αρνί μπούτι σε κύβους

* 2 κρεμμύδια ψιλοκομμένα

* 1 μικρή πιπεριά ψιλοκομμένη

* 1 ½ κτ γλυκού σαφράν

* 1 κτ σούπας πάπρικα

* 225ml λευκό, ξηρό κρασί

* 75 ml μπράντι

* Αλάτι

* Πιπέρι

* 2 κτ σούπας μέλι

* 50 ml ξίδι από σέρι

1. Σοτάρετε και ροδίζετε το αρνί, το οποίο έχετε κόψει σε κύβους. Αφαιρείτε το κρέας από την κατσαρόλα και το κρατάτε στην άκρη. Στην ίδια κατσαρόλα σοτάρετε τα κρεμμύδια ψιλοκομμένα και την πιπεριά.

2. Διαλύετε το σαφράν μέσα σε 3 κτ σούπας χλιαρό νερό. Όταν μαραθούν τα λαχανικά στην κατσαρόλα, προσθέτετε το σαφράν με το νερό του. Προσθέτετε την πάπρικα, το κρασί και το μπράντι.

3. Τοποθετείτε το κρέας ξανά στην κατσαρόλα και προσθέτετε αρκετό νερό ώστε να φθάσει στη μέση των περιεχομένων. Αλατοπιπερώνετε. Σκεπάζετε την κατσαρόλα και σιγοβράζετε το φαγητό για 2-2 ½ ώρες. Προς το τέλος, ρίχνετε το μέλι και το ξίδι και συνεχίζετε το βράσιμο μέχρι να πήξει η σάλτσα.

ΝΤΑΙΑΝΑ ΚΟΧΥΛΑ